Trong “Hoàng đế nội kinh” có đề cập đến một số loại quả có giá trị nhất. Trong đó, đại táo là một trong 5 loại được đánh giá cao và chứa nhiều dinh dưỡng. Từ xưa, con người đã coi trọng và sử dụng nó như một vị thuốc bồi bổ và điều trị các bệnh. Dược liệu này có đặc điểm, thành phần và công dụng như thế nào. Cùng tìm hiểu và khám phá qua bài viết của Visuckhoe.vn để biết thêm vị thuốc quý. Kính mời độc giả theo dõi!
Nội dung bài viết
1. Đặc điểm đại táo
Đại táo có nhiều tên gọi khác như: Táo Tàu, Táo Đen, Hồng Táo, Nhẫm Táo, Thích Táo. Nó có tên khoa học là Zizyphus jujuba Mill. Đây là cây sống nhiều vùng ôn đới ẩm của Trung Quốc. Tập trung chủ yếu tại các tỉnh: Sơn Đông, Thiềm Tây, Vân Nam, Tứ Xuyên, Phúc Kiến, Hà Bắc, Hà Nam. Ngoài ra cây còn được tìm thấy nhiều ở Nhật Bản. Nước ta, loại cây này được trông ở Sa Pa, Lạng Sơn,…
Hình dáng
Đây là cây to, có thể cao đến 10m. Khi còn non, thân cành của nó có màu lục nhạt, già chuyển dần sang màu xám và nâu đỏ. Chúng có nhiều gai ngắn ở các mấu.
Lá mọc so le với nhau, hình trứng, đầu hẹp lại, dài 3 – 7cm, rộng 2 – 3,5cm. Cuống lá ngắn, từ 0,5 – 1cm, mép có răng cưa, trên mặt lá nổi rõ 3 gân chính cùng nhiều gân phụ.
Cây sẽ ra hoa vào tháng 4 đến tháng 5, cho quả từ tháng 7 -9 hàng năm. Hoa tập trung thành tán từ 7 -8 hoa tại khẽ lá. Chúng có màu vàng nhạt, đài và nhị đều 5.
Quả dạng hình trứng hoặc hình bầu dục, đường kính khoảng 1,5 – 2,5cm, dài khoảng 2 – 3,5cm. Vỏ bên ngoài mỏng, sáng bóng, màu nâu nhạt hoặc nâu vàng. Gốc của nó lõm, cuống ngắn, bên trong xốp, mềm ngọt. Bên trong phần thịt quả là 1 hạt hình thoi, hai đầu nhọn và cứng.
Thu hái, bào chế
Vào tháng 9, người dân tiến hành thu hái quả, đem về phơi khô. Những quả to mẫm, hạch nhỏ, vị ngọt, màu đỏ được xem là tốt và được lựa chọn để sử dụng. Hiện nay nước ta có trồng nhưng số lượng còn ít, chưa đủ để làm dược liệu. Chính vì vậy đại táo chủ yếu vẫn được nhập khẩu tử Trung Quốc.
Thành phần hóa học
Trọng đại táo có thành phần hóa học vô cùng đa dạng và phong phú. Cụ thể:
- Vitamin gồm: 0,6 – 0,8% vitamin C, 0,3% vitamin C ở dạng kết hợp, Vitamin B2 và vitamin A.
- Flavonoid: Kaempferol cùng myricetin.
- Alcaloid có zZizyphusin, N-nor-nuciferin, dachucyclopeptid, stepharin, asimilobin.
- Triterpen: Acid netulonic, acid oleanolic, các ester của acid p-coumaric, acid maslinic và acid alphnolic. Đồng thời có acid olcanonic, acid betulinic, acid alphitolic, acid ursolic, actd maslinic.
- Dược liệu chứa Nucleotid đóng vòng adenosin-3′, 5’- monophosphat 100-500 nmol/g và guanosin-3′, 5’- monophosphat 30 – 50 nmolg.
- Ngoài ra còn có Acid hữu cơ: Acid malic, acid tartric, Acid amin tự do,….
2. Công dụng của đại táo
Theo y học cổ truyền
Đại táo có vị ngọt, tính ôn, được quy vào 2 kinh: tỳ và vị. Với tính chất như vậy, dược liệu có tác dụng bổ tỳ, ích khí, điều hòa danh vệ, dưỡng vi sinh tân dịch và hòa giải các vị thuốc khác. Các thầy thuốc đông y đã dùng vị thuốc chữa trị chứng tỳ hư sinh tiết tả, các bệnh do doanh vệ không điều hòa. Ngoài ra, dược liệu còn được áp dụng để điều trị nhiều bệnh khác, bồi bổ cơ thể khỏe mạnh.
Theo y học hiện đại
Theo các nghiên cứu hiện đại, dược liệu có các công dụng như sau:
- Bảo vệ gan: Trên thực nghiệm từ chuột bị tổn thương gan, cho uống nước sắc đại táo. Kết quả cho thấy hàm lượng albumin và protein cao hơn so vơi những con không dùng. Nó có thể cân bằng tỷ lệ albumin với globulin, giảm mức độ transaminase trong huyết thanh cùng nhiều chức năng khác.
- Tác dụng trên cAMP: Thí nghiệm cho thấy dược liệu có một hàm lượng cAMP nhất định. Đây là chất giữ vai trò quan trọng trong quá trình phosphoryl hoá, đồng thời điều hoà sự chuyển đổi các protein trong tế bào.
- Điều hòa miễn dịch: Polysacarit trong táo tàu có thể tăng sinh tế bào lympho T và tế bào killer cells. Từ đó giúp cải thiện chức năng của hệ thống miễn dịch.
- Chống oxy hóa: Polysacarit cũng tồn tại chất chống oxy hóa nhất định. Nó chống lại lipid-peroxid hóa vừa phải.
- Bảo vệ đường tiêu hóa: Thành phần trong dược liệu có thể bảo vệ niêm mạc đường tiêu hóa một cách hiệu quả. Nó ức chế dòng bạch cầu trung tính/ cytokine trong đường tiêu hóa, từ đó sản xuất chống viêm cùng các yếu tố tăng trưởng.
- Hạ đường huyết: Đại táo làm giảm nồng độ glucose huyết tương. Chính vì vậy dược liệu giúp cân bằng nội môi của kháng insulin và làm giảm chỉ số xơ vữa.
3. Các bài thuốc có thành phần dược liệu
An thần, dưỡng tâm
Chuẩn bị: Đại táo 20g, phù tiểu mạch 24g cùng cam thảo 12g.
Thực hiện: Sắc tất cả dược liệu lấy nước uống.
Chữa bồn cồn không ngủ được
Chuẩn bị: Đại táo 14 quả và Hành trắng 7 củ.
Thực hiện: Sắc dược liệu chung với 3 thăng nước.
Chữa lở loét không lành
Chuẩn bị: Đại táo 3 thang.
Thực hiện: Sắc lấy nước, rửa ngoài da vùng có vết thương.
Chữa mất thính giác
Chuẩn bị: Đại táo loại bỏ vỏ và hạt, 300 hạt Tỳ ma tử.
Thực hiện: Đem 2 vị trên giã nát, cho vào túi bông, nét vào tai và mũi. Ngày thực hiện 1 lần.
Chữa miệng khô, cổ đâu
Chuẩn bị: Đại táo 20 quả và Ô mai 10 quả.
Thực hiện: Tán mịn dược liệu rồi trộn chung với mật ong, ngậm trong nhiều ngày.
Chữa có thai hay đau bụng
Chuẩn bị: 14 quả Đại táo.
Thực hiện: Dược liệu đốt thành than, cho nước vào uống
Chữa trẻ con cam tẩu mã
Chuẩn bị: Đại táo 1 quả cùng Hoàng bá 6g.
Thực hiện: Đốt 2 vị trên thành than, tán mịn rồi sát vào răng.
Chữa buồn bực, khó ngủ
Chuẩn bị: Đại táo 14 quả, 210 gam Long nhãn.
Thực hiện: Đem nấu chín rồi ăn.
4. Lưu ý khi dùng
Khi sử dụng đại táo, người dùng cần chú ý đến một số vấn đề sau:
- Người bị đau răng, đầy bụng, đờm nhiệt không nên sử dụng dược liệu.
- Trẻ em bị nhiệt cam, đau bụng do giun và người bị đau dạ dày do khí bế không dùng.
- Khi ăn táo sống, vỏ táo dễ ứ trong ruột, không nên ăn vượt quá 20 quả/ 1 lần. Sử dụng quá mức có thể bị táo bón, đầy hơi,…
- Ăn táo quá chín có thể dẫn đến chóng mặt, suy giảm thị lực và các phản ứng ngộ độc khác. Trong trường hợp này cần đến cơ sở y tế gần nhất để được hỗ trợ kịp thời.
5. Địa chỉ mua đai táo
Đại táo tuy phải nhập khẩu từ Trung Quốc nhưng vô cùng phổ biến tại nước ta. Trên thị trường có cả quả tươi và dược liệu đã khô, dễ dàng để mua và sử dụng. Đối với quả tươi, tại các chợ, siêu thị hoặc cửa hàng đều có bán. Dược liệu khô xuất hiện nhiều ở nhà thuốc hoặc phòng khám y học cổ truyền. Ngoài ra, trên các trang thương mại điện tử, mạng xã hội hay các website bạn cũng có thể đặt hàng nhanh chóng. Tuy nhiên cần lựa chọn địa chỉ y tín, đáng tin cậy để tránh mua phải hàng kém chất lượng.
Có thể nói, đại táo đã trở thành vị thuốc quen thuộc với nhiều công dụng tốt cho sức khỏe của con người. Bài viết đã cung cấp thông tin cụ thể về loại dược liệu này đến quý độc giả. Hy vọng Visuckhoe.vn đã mang đến nhiều kiến thức hữu ích và thú vị cho hành trình chăm sóc sức khỏe của bạn.
