Địa cốt bì là tên gọi là tên gọi của thân và rễ của cây câu kỷ đã phơi khô. Từ lâu nó đã là một trong những dược liệu quý hiếm được sử dụng trong đông y. Bài viết này giới thiệu chi tiết về hình dáng, công dụng, cách dùng của loại thảo dược này. Hu vọng những thông tin Visuckhoe.vn cung cấp hữu ích đối với bạn.
Xem thêm:
- Cây cối xay vị thuốc quý trong y học bạn đã biết chưa?
- Công dụng chữa bệnh của cây Diếp cá (Ngư tinh thảo)
- Dâm dương hoắc tăng cường bãn lĩnh cho phái mạnh
Nội dung bài viết
1. Đặc điểm của cây địa cốt bì
Địa cốt bì hay còn gọi là Kỷ căn; Khô kỷ; Khổ di; Khước thử; Địa tinh; Cẩu kế; Địa tiên; Tiên trượng; Tử kim bì; Tiên nhân tượng; Khước lão căn. Nó có tên khoa học là Cortex Lycii chinensis radicis. Dược liệu này được lấy từ thân và rễ của cây câu kỷ.
Cây câu Kỷ thường được trồng nhiều ở Trung Quốc, Nhật Bản, Triều Tiên. Trong nước, bạn thường thấy cây trồng ở Đà Lạt, Hà Nội. Cây có đặc tính ưu sáng, ưa ẩm. Người dân thường thu hái địa cốt bì vào mùa xuân hoặc cuối mùa thu.
Hình dáng bên ngoài
Địa cốt bì khi chưa chế biến sẽ là thân và rễ của cây câu kỷ. Người ta sẽ thu hái, rút bỏ sạch lõi và chỉ giữ lại phần vỏ. Phày sẽ được cắt khúc, rửa sạch và phơi khô. Khi này hình dáng của dược liệu có màu màu vàng đất hay vàng nâu đặc trưng, cuộn thành hình lòng máng hay hình ống. Khi nhìn vào có các đường nứt dọc ngang. có lớp bần dễ bong ra. Mặt trong của dược liệu màu trắng hay vàng xám có nhiều đường vân dọc. Nó rất giòn, dễ bẻ, mặt bẻ bị lởm chởm và nhẹ.
Nhìn ở lớp cắt ngang, bên ngoài có lớp sần, bên trong màu xám trắng. Khi nếm mùi thơm hơi cay, vị đầu hơi ngọt, vị sau hơi đắng. Vỏ to, dày, nhiều đốm trắng, nhiều lõi là lại dược liệu không tốt.
Thành phần hóa học
Hệ Dược học Viện Nghiên cứu Y học Bắc kinh năm 1958 có cho biết trong dược liệu có các thành phần như: 0,08% ancaloit (kukoamin) và dipeptide là lyciumamid; 1,07% saponin không có phản ứng anthraglucozit và tanin.
2. Công dụng của địa cốt bì
Theo y học cổ truyền
Địa cốt bì có tính hàn, vị ngọt, quy kinh Can, Thận, Phế, Tam tiêu. Nó có tác dụng giúp:thanh nhiệt, dưỡng thận, bổ tỳ, giảm ho, suyễn, giảm đau, làm mạnh gân cốt… Trong y học cỏ truyền loại dược liệu này được kết hợp để điều trị các bệnh như: Chữa ho sốt, ra mồ hôi trộm, tiểu ra máu, ho ra máu, nóng trong xương, tiểu đường, tăng huyết áp.
Theo y học hiện đại
- Giảm sốt: Trong một thí nghiện, các nhà nghiên cứu dùng dịch chiết từ nước và cồn của địa cốt bì có tác dụng chữa hạ sốt rất tốt.
- Ổn định đường huyết: Sắc 4 -5g thuốc có tác dụng hạ đường huyết khi thí nghiệm trên loài thỏ.
- Giảm cholesterol trong máu: Chiết xuất Diodermatium của dược liệu làm giảm đáng kể tổng lượng cholesterol trong máu một cách rõ rệt. Betaine còn có tác dụng bảo vệ gan nhiễm mỡ.
- Kháng khuẩn: Thuốc có thể ức chế rõ các vi khuẩn gây bệnh đường ruột Bacilus typhi, Shigella shigae…
- Hỗ trợ hạ huyết áp: Dioscorea trong dược liệu có tác dụng ác dụng hạ huyết áp trung bình, thời gian hạ áp ngắn ở chó mèo, thỏ, chuột nhắt trắng.
3. Các bài thuốc có địa cốt bì
Hỗ trợ điều trị tiểu đường, tiểu nhiều lần
Công thức gồm: cốt bì, Ngọc mễ tu mỗi vị 480g
Cách dùng: sắc uống 24g mỗi vị
Tăng cường cơ bắp, xương, bổ sung tủy
Công thức: Địa cốt bì, Sinh địa hoàng, Cúc cam, mỗi thứ 1kg
Cách dùng: xay nhuyễn sau đó chắt lấy nước cốt. Dùng loại nước này nấu cung với cơm nếp, đẻ nguội, cho men vào chưng thành rượu. Mỗi ngày uống 3 ly.
Cầm máu, nôn ra máu
Công thức:địa cốt bì 12 – 15g, 200ml nước
Các dùng: sắc uống trong ngày
Hạ huyết áp
Công thức: địa cốt bì 25g, rễ dâu 25g, thêm cúc hoa 20g hoặc thương nhĩ thảo 24g nếu bị nhức đầu.
Cách dùng: Sắc uống
Trị ho do nhiệt
Công thức: địa cốt bì 12g, tang bạch bì 12g, sinh cam thảo 8g, ngạnh mễ 20g
Cách dùng: sắc uống, trị viêm phế quản, viêm phổi, sốt nhẹ, ho hen.
Điều trị bệnh suy nhược thần kinh
Công thức: Toa tủy, Ngưu tất, Xích thược, Hà thủ ô, Huyền sâm, Cam thảo, Hồng tiêu, lượng bằng nhau, mỗi lần 6 – 8 gam, gừng tươi 5 miếng;
Các dùng: sắc uống sau bữa ăn
4. Lưu ý khi sử dụng
Địa bì cốt tuy là loại dược liệu có tác dụng tốt, điều trị nhiều bệnh nhưng cần phải cân nhắc và tránh các dùng khi:
- Người doanh phận không có nhiệt hay tỳ vị hư hàn
- Người Tỳ Vị hư hàn và ngoại cảm phong hàn gây sốt
- Tỳ vị không điều hòa, lạnh bụng, đau bụng, tiêu lỏng…
5. Mua địa cốt bì ở đâu?
Bạn có thể tìm mua loại dược liệu này tại các chợ đông y, cơ sở y học cổ truyền bất kỳ. Ngoài ra, hiện nay nó cũng đã được bán trên các sàn thương mại điện tử như: shopee, sendo, lazada,…Bạn có thể đặt hàng dễ dàng, nhanh chóng và tiện lợi. Tuy nhiên trước khi quyết định bạn nên tìm hiểu và lựa chọn địa chỉ thật tin cậy và uy tín. Trên thị trường không tránh khỏi những trường hợp làm giả dược liệu, vậy nên cần cân nhắc, tránh tiền mất tật mang.
Trên đây là tất tần tận những thông tin, công dụng và cách dùng của loài dược liệu quý địa bì cốt. Nhờ có nhều tác dụng mà nó được dùng trong nhiều bài thuốc chữa bệnh cũng như cuộc sống hàng ngày. Tuy vậy nhưng để có thể phát huy tối đa tác dụng và tránh trường hợ không mong muốn bạn cần tham vấn ý kiến của bác sĩ hoặc những người có chuyên môn trước khi sử dụng.
