Diệp hạ châu cùng lợi ích sức khỏe đến bất ngờ

Trong tự nhiên có vô vàn loài thực vật khác nhau. Mỗi loại đều có những đặc điểm, công dụng và giá trị riêng. Y học cổ truyền đã tận dụng các tính chất khác nhau đó để điều trị nhiều bệnh cho con người. Trong đó cây diệp hạ châu hay còn gọi là cây chó đẻ mang đến các giá trị tuyệt vời cho sức khỏe. Nó giúp tiêu độc, thanh can lợi mật, thông huyết, lợi tiểu cùng nhiều tác dụng khác. Sau đây, mời quý độc giả cùng tìm hiểu rõ hơn về loài cây này thông qua bài viết của Visuckhoe.vn.

1. Đặc điểm diệp hạ châu

Phân bố

Diệp hạ châu có nhiều tên gọi khác như: chó đẻ răng cưa, diệp hòe thái, lão nha châu, Nó thuộc họ thầu dầu, có tên khoa học là Phyllanthus urinaria L. Cây phân bố nhiều ở vùng cận nhiệt đới và nhiệt đới Châu Á. Tập trung chủ yếu tại các nước Lào, Campuchia, Malaysia, Thái Lan, Ấn Độ và Nam Trung Quốc. Ở Việt Nam có hơn 40 loài thuộc chi này, sinh trưởng ở khắp mọi nơi, trừ vùng núi cao có nhiệt độ thấp. Loại cây này ưa sáng và ẩm, có thể chịu bóng. Nó thường mọc hoang và lẫn vào các cây khác.

Hình dạng bên ngoài

Đây là loại cây thân thảo, mọc hàng năm, cao từ  20 – 30 cm. Thân của nó có màu xanh và thường nhẵn nhụi, mọc thẳng đứng. Lá có hình bầu dục, mọc so le với nhau. Chúng xếp sát lại với nhau thành 2 dãy dạng lông chim, trên có màu xanh lục, mặt dưới hơi xám. Lá có chiều rộng 3 – 4 mm, dài 1 – 1,5 cm, cuống ngắn. Hoa mọc ở kẽ lá, màu trắng và đơn tính cùng gốc. Hoa đực mọc tại đầu cành, hoa cái có bầu hình trứng nằm cuối cành. Quả có dạng hình nang, mọc rũ xuống ở dưới lá. Chúng có gai và khía mờ, bên trong chứa 3 hạt hình cạnh. Hoa thường nở từ tháng 4 – 6, mùa quả từ háng 7 -9.

Hình dáng bên ngoài của diệp hạ châu
Hình dáng bên ngoài của diệp hạ châu

Thu hái, bào chế

Tất cả các bộ phận của cây, trừ rễ đều được sử dụng để làm dược liệu. Nó có thể được thu hoạch quanh năm nhưng tốt nhất là vào mùa hạ và thu. Cây sau khi mang về, rửa sạch, phơi đến khi gần khô thì bó lại. Tiếp tục phơi dược liệu trong bóng râm đến khi khô hoàn toàn. Khi dùng đem rửa sạch, cắt từng khúc khoảng 5 -6 cm.

Thành phần hóa học

Trong cây chó đẻ có các thành phần hóa học như:

  • Chất Flavonoid gồm: kaempferol, quercetin, rutin.
  • Tanin có axit elagic, axit galic…
  • Triterpen: stigmasterol, stigmasterol-3-0-ꞵ-glucosid, ꞵ-sitosterol và stigmasterol.
  • Axit hữu cơ gồm có: axit succinic, axit ferulic cùng axit dotricontanoic.
  • Hợp chất Phenol: methylbrevifolin carboxylat.
  • Lignan, chủ yếu là phylanthin.
  • Ngài ra còn có các thành phần khác như: n-octadecan, phylanthurinol acton, axit dehydrochebulic methyl ester, triacontanol.

2. Công dụng của thuốc diệp hạ châu

Diệp hạ châu có vị ngọt, đắng, tính bình, được quy vào các kinh: can và phế. Với tính chất đó, dược liệu đươc dùng để tiêu viêm, tiêu độc, sát trùng. Bên cạnh đó nó còn giúp thông huyết mạch, tán ứ và lợi tiểu. Chính vì vậy, trong dân gian thường sử dụng cây như vị thuốc trị đau họng, viêm họng, mụn nhọt, đinh râu, lở ngứa. Các chứng ứ huyết gây đau bụng của sản hậu, tưa lưỡi ở trẻ em đều cho hiệu quả khi dùng.

Giải độc

Ở các nước Trung Quốc, Ấn Độ và Việt Nam dùng loại dược liệu này để chữa mụn nhọt, lở loét, rắn cắn hoặc ký sinh trùng hệ tiêu hóa. Đồng thời tại Malaysia, kinh nghiệm dân gian cho rằng vị thuốc có thể trị bệnh viêm da, viêm đường tiết niệu, viêm âm đạo, giang mai…

Diệp hạ châu giúp giải độc hệu quả
Diệp hạ châu giúp giải độc hệu quả

Giảm đau

Nghiên cứu của các nhà khoa học trên một vài loại Phyllanthus cho kết quả khả quan. Diệp hạ châu có khả năng giảm đau mạnh hơn so với hoạt chất morphin gấp 3 lần. Bên cạnh đó nó mạnh hơn 4 lần độ giảm đau của indomethacin. Sở dĩ dược liệu có tác dụng như vậy là nhờ vào hỗn hợp hoạt chất steroid, ester ethyl cùng acid gallic.

Lợi tiểu

Theo kinh nghiệm dân gian, cây chó đẻ giúp lợi tiểu và tiêu phù thũng. Bên cạnh đó, alkaloid có trong thành phần của dược liệu giúp chống co thắt cơ trơn và cơ vân. Từ đó, loại cây này áp dụng để điều trị các bệnh sỏi thận, sỏi mật của con người.

Hỗ trợ điều trị viêm gan

Nhiều công trình nghiên cứu trong và ngoài nước đã chứng minh khả năng giải độc gan của cây chó đẻ. Nó hỗ trợ điều trị đố với người bệnh viêm gan, đặc biệt là viêm gan siêu vi B. Với công dụng cùng nghiên cứu, các sản phẩm từ loại dược liệu này đã được đưa ra thị trường.

Hỗ trợ bệnh đường tiêu hóa và hô hấp

Người Ấn Độ dùng diệp hạ châu để chữa các bệnh: ho, lao phổi, viêm phế quản, hen phế quản. Bên cạnh đó, người dân nước này còn trị vàng da, viêm gan, viêm đại tràng, táo bón, kiết lỵ bằng dược liệu.

3. Một số bài thuốc có thành phần dược liệu

Chữa nhọt sưng đau

Chuẩn bị: Diệp hạ châu 1 nắm.

Thực hiện: Giã nhỏ dược liệu và thêm 1 ít muối. Cho thêm nước vào trong hỗn hợp rồi nấu chín, vắt lấy nước cót, đắp bã lên vị trí mụn nhọt.

Diệp hạ châu chữa nhọt sưng đau
Diệp hạ châu chữa nhọt sưng đau

Chữa ứ máu

Chuẩn bị: Diệp hạ châu, mần tưới cùng đồng tiện.

Thực hiện: Giã nhỏ 2 nguyên liệu trên, trộn chung với đồng tiện, vắt lấy nước uống, phần bã đắp lên vết thương.

Chữa lở loét, thịt thối

Chuẩn bị: Diệp hạ châu và lá thồm lồm dùng 1 lượng bằng nhau, 1 nụ đinh hương.

Thực hiện: Giã nhỏ tất cả các vị trên, đắp lên.

Chữa sốt rét

Chuẩn bị: Diệp hạ châu 8g, dây cóc, Binh lang (hạt cau) và Ô mai, mỗi vị 4g. Kết hợp cùng dây Hà thủ ô, lá Mãng cầu ta tươi, dây Gắm, Thảo quả, Thường sơn, tất cả đều 10g.

Thực hiện: Cho tất cả dược liệu đun với 600ml nước, đến khi sắc lại còn 200ml, chia thành 2 lần uống.

Chữa đau bụng, nước tiểu màu sẫm, không ngon miệng

Chuẩn bị: 1g Diệp hạ châu, 1g Xuyên tâm liên cùng 2g Nhọ nồi.

Thực hiện: Tán mịn thành bột, sắc lấy nước uống.

Chữa viêm thận tiểu máu, viêm gan vàng da, viêm ruột tiêu chảy

Chuẩn bị: Diệp hạ châu 40g, 12g Dành dành, 20g Mã.

Thực hiện: Sắc lấy nước uống.

4. Lưu ý khi sử dụng

Khi sử dụng diệp hạ châu, người dùng cần chú ý đến một số vấn đề sau:

  • Dược liệu có thể gây khó chịu cho dạ dày hoặc tiêu chảy.
  • Phụ nữ đang mai thai và trẻ em dưới 2 tuổi không nên sử dụng.
  • Những người bị đái tháo đường, rối loạn máu đông, chuẩn bị phẫu thuật hay dang dùng thuốc làm loãng máu cần thận trọng khi dùng.
  • Người dị ứng hoặc mẫn cảm với thành phần của thuốc không sử dụng.

5. Mua diệp hạ châu ở đâu?

Diệp hạ châu là vị thuốc phổ biến, người dùng có thể tìm mua tại các chợ đông y hoặc nhà thuốc y học cổ truyền. Ngày nay, dược liệu còn được bán trên nhiều website, các trang thương mại điện tử hoặc mạng xã hội. Tuy nhiên, người mua cần cẩn trọng và lựa chọn địa chỉ tin cậy, tránh mua phải hàng kém chất lượng. Việc này không những quyết định đến công hiệu quả dược liệu mà còn giúp tránh khỏi những rủi ro không đáng có.

Có thể nói, diệp hạ châu mang đến nhiều công dụng đối với con người. Vị thuốc này có nguồn gốc từ tự nhiên, xuất hiện nhiều ở nước ta. Tuy nhiên nó vẫn có chống chỉ định và kiêng kỵ riêng, người dùng cần tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc các chuyên gia. Việc này giúp cho thuốc phát huy tối đa công dụng, đồng thời đảm bảo an toàn cho người dùng. Hy vọng bài viết mang đến nhiều thông tin hữu ích đến bạn đọc.

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *