Hoài sơn là loại thực phẩm quen thuộc đối với nhiều người dân Việt Nam. Đồng thời trong đông y cũng sử dụng chúng để chữa nhiều bệnh. Vậy đó là loại cây gì, hình dáng và công dụng ra sao? Bài viết sẽ giúp đọc giả hiểu rõ hơn về giá trị của dược liệu phổ biến này. Hy vọng những thông tin sau hữu ích đối với bạn!
- Công dụng chữa bệnh của Đại hồi có thể bạn chưa biết
- Cẩu tích: dược liệu chữa bệnh xương khớp hiệu quả
- Tác dụng của câu kỷ tử đối với sức khỏe con người
Nội dung bài viết
1 . Đặc điểm cây Hoài sơn
Hoài sơn hay còn có tên gọi khác là củ mài, khoai mài, thuộc họ củ mài, có tên khoa học Dioscorea persimilis Prain et Burk. Cây xuất hiện ở các nước Nam Á và Đông Nam Á. Tại Việt Nam nó được phân bố tại các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Ninh,…
Hình dáng
Đây là một dạng dây leo, thân nhẵn, nhỏ và có hơi góc cạnh. Mỗi dây cho khoảng 1 -2 củ rễ. Lá chúng mọc đối xứng hoặc so le với nhau, rộng 6 – 8cm và dài 8 – 10cm. Lá có hình tim, cuốn dài từ 1,5 – 3cm. Hoa mọc thành từng chùm, trong đó có nhiều hoa nhỏ hợp lại, màu vàng. Chúng mọc ở khẻ lá, hoa đực và hoa cái khác gốc nhau. Quả nang có 3 cánh, hạt có cánh mỏng màu nâu. Khi quả khô cây sẽ không còn lá. Củ rễ mập, hình trị, dẹt, thuôn dần về đầu. Kích thước dài khoảng 30 – 50cm ăn sâu vào trong lòng đất.
Thu hái, chế biến
Bộ phận củ rễ được sử dụng để làm thuốc. Thời gian thu hoạch vào mùa đông hoặc đầu xuân. Củ sau khi đào lên, đem rửa sạch, gọt vỏ. Bên trong có màu trắng, chất củ rắn chắc, không xốp, không có vết lỗ chỗ hay sâu nhọt. Đồ hoặc ủ mềm củ để thái lát, bào mỏng và phơi khô.
Thành hần hóa học
Trong Hoài sơn chứa chủ yếu là tinh bột. Ngoài ra còn có các thành phần khác như: mucin (một loại protein nhớt), allantoin và các axit amin arginin, cholin và enzyme maltase. Nó có tới 63,25% tinh bột, 0,45% chất béo, 6,75% chất đạm. Thành phần dĩnh dưỡng ở củ mài cao, chỉ đúng sau gạo và ngô. Loại củ ngày còn có nhiều loại nguyên tố vi lượng, tùy theo vùng đất trồng.
2. Công dụng của Hoài sơn
Đối với bệnh đường tiêu hóa
Hoài sơn ức chế các cytokin gây viêm và ức chế COX-2, bảo vệ biểu hiện Carbonic anhydrase trong tá tràng. Đây được coi là enzym xúc tác tạo ra bicarbonat ở tuyến tụy trung hòa acid dịch vị. Bởi vậy loại củ này được dùng để điều trị các bệnh như viêm dạ dày, trào ngược dạ dày. Đồng thời trong các nghiên cứu cho thấy Diosgenin có trong dược liệu làm tăng số lượng Lactobacillus murinus và Lactobacillus reuteri một cách đáng kể. Đây là những vi khuẩn có lợi cho hệ tiêu hóa.
Đối với bệnh lý thần kinh ngoại biên
Bệnh đái tháo đường là tình trạng phổ biến liên quan đến tổn thương thần kinh ngoại biên. Chiết xuất của củ mài có NGF kích hoạt yếu tố tăng trưởng thần kinh. Nó cần thiết cho sự duy trì và phá triển của các tế bào trong hệ thần kinh ngoại biên. Dưới tác dụng của dược liệu có thể dùng để điều trị đái tháo đường hoặc liệt ở mặt.
Hỗ trợ điều trị các rối loạn chuyển hóa
Hoạt chất protodioscin của Hoài sơn làm giảm lipid máu bao gồm: cholesterol và triglycerid. Chất xơ và Carbohydrate phức hợp của củ được chia thành đường hấp thụ vào máu, ít calo. Từ đó giúp cơ thể cảm thấy no lâu mà không bị đầy bụng và tăng cân. Một số nghiên cứu cho rằng chiết xuất của nó chứa β-sitosterol,ethyl linoleate ngăn ngừa xơ vữa động mạch.
Chống oxy hóa
Hoài sơn có nhiều mangan, khoáng chất để chuyển hóa carbohydrate. Nó rất quan trọng để sản xuất năng lượng và chống oxy hóa. Đây cũng là nguồn cung cấp vitamin C và chất chống oxy hóa tuyệt vời giúp loại bỏ những gốc tự do ảnh hưởng đến ADN, gây ung thư và tim mạch. Nghiên cứu của Đại học Quốc gia Andong – Hàn Quốc kết luận trong dược liệu có một lượng vi lượng kẽm, mangan, sắt, đồng và selen để chống oxy hóa.
Bổ sung estrogen và tốt cho phụ nữ
Trong dược liệu có hoạt chất adenosine và arbutin giống với estrogen. Ngoài ra, Diosgenin trong rễ thể được sử dụng để sản xuất progesterone. Vitamin B6 bổ sung cho phụ nữ mắc Hội chứng tiền kinh nguyệt và bệnh trầm cảm. Nó có tác dụng như một loại thuốc bổ cho phụ nữ giúp cân bằng nội tiết tố và nhiều phương diện khác.
Hạ huyết áp
Trong dược liệu có vitamin B6, là thành phần quan trọng để cơ thể phá vỡ homocysteine có thể làm tổn thương thành mạch máu. Đồng thời lượng Kali giải điện và kiểm soát huyết áp nhiệt tim. Dioscorin của Hoài sơn có thể ức chế angiotensin, làm tăng tưới máu ở thận từ đó làm giảm huyết áp môt cách hiệu quả.
Ngăn ngừa các vấn đề về da
Allantoin trong củ mài là một chất tăng sinh tế bào, đẩy nhanh quá trình chữa bệnh khi bôi lên vết thương, mụn nhọt. Nó làm chậm sự xuất hiện của các dấu hiệu lão hóa da. Chưa hết, các chất dinh dưỡng khác cũng góp phần ngăn ngừa tổn thương tế bào da, tái tạo và làm căn bóng, mịn màn làn da. Hoài sơn được coi là một loại dược liệu không thể thiếu đối với làn da và quá trình chăm sóc, bảo vệ da của con người.
3. Lưu ý khi dùng Hoài sơn
khi sử dụng Hoài sơn chúng ta cần lưu ý một số vấn đề sau:
- Người có thấp nhiệt, thực tà thì không nên sử dụng.
- Không ăn miến chung với củ mài.
- Không sử dụng đồ đồng, đồ sắt để đựng Hoài sơn.
- Những người dị ứng với thành phần của củ không nên dùng
- Trước khi sử dụng cần tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc người có chuyên môn.
4. Mua Hoài sơn ở đâu?
Củ mài là thực phẩm quen thuộc, có thể tìm mua ở các chợ hoặc cửa hàng đông y. Chúng được bán nhiều ở khắp mọi nên trên cả nước. Chính vì vậy việc tìm kiếm loại củ này tương đối dễ dàng. Tuy nhiên cần kiểm tra kỹ nguồn góc, chất lượng trước khi mua, tránh mua phải hàng giả, hàng kém chất lượng.
Trên đây là những thông tin về loại thuốc Hoài sơn. Nó đã quá phổ biến với nhiều công dụng quý giá cho sức khỏe con người, đặc biệt là phụ nữ. Chúc bạn và người thân có thêm những kiến thức bổ ích trên hành trình chăm bản thân. Hãy chia sẽ cho mọi người xunh quanh nếu thấy hữu ích nhé!
