Trong y học cổ truyền, dược liệu giữ một vai trò vô cùng quan trọng. Thông thường, các vị thuốc sử dụng đều được tìm thấy trong thiên nhiên. Cụ thể như động vật, cây cỏ, khoáng chất,… Hoạt thạch là một trong số các loại dược liệu như vậy. Đây là khoáng chất màu trắng, mang đến nhiều giá trị đối với sức khỏe con người. Dược liệu có tác dụng thanh nhiệt, lợi niệu, thẩm thấp và hành thủy. Để tìm hiểu chi tiết hơn, mời bạn đọc cùng theo dõi bài viết sau của Visuckhoe.vn nhé!
Nội dung bài viết
1. Hoạt thạch là gì?
Hoạt thạch hay còn được gọi với nhiều tên khác như: Dịch thạch, Thủy thạch, Bột talc. Nó có tên khoa học là Pulvus Talci. Dược liệu phân bố ở nhiều quốc gia trên thế giới. Tại nước ta, trữ lượng của loại khoáng sản này tương đối dồi dào.
Đặc điểm, tính chất
Hoạt thạch được cấu tạo từ magie slicat ngậm nước với công thứ hóa học là Mg3Si4O10(OH)2. Nó có dạng các cục to nhỏ không đều nhau, màu trắng, xám và sáng óng ánh như sáp. Khi nghiền thành bột có màu trắng hoặc gần như trắng, không trơn tay, nhẹ và đồng nhất. Dược liệu có chất mềm, không tan trong nước, không hút ẩm, trơn mịn.
Thu hoạch
Sau khi thu hoạch hoạt thạch, đem về loại bỏ đất cát và tạp chất. Đập vỡ các cục thành từng miếng, nghiền mịn hoặc thủy phi thêm nước theo tỷ lệ 1:1 để nghiền ướt. Sau đó cho thêm nước vào trong hỗn hợp, khuấy đều và để cho lắng. Thực hiện bỏ phần phần chất nổi và huyền phù, gạn lấy phần cặn, đem sấy hoặc phơi khô.
Thành phần hóa học
Hoạt thạch có nhiều thành phần hóa học, trong đó chủ yếu là magiê silicat 3MgO.4SiO2.H2O. Cụ thể, MgO chiếm 31,7%, SiO2 chiếm 63,5% và H2O chiếm 4,8%. Bên cạnh đó, nó còn có một ít MgO có lẫn FeO và Al2O3.
2. Hoạt thạch có tác dụng gì?
Theo y học cổ truyền
Trong các tài liệu xưa, hoạt thạch có vị ngọt, tính hàn, được quy vào 2 kinh vị và bàng quang. Với tính chất như vậy, dược liệu có tác dụng thanh nhiệt, lợi niệu, hành thủy, thẩm thấp. Vị thuốc này được dùng để điều trị thấp chẩn (chàm), lâm lậu, bứt rứt háo khát do thử thấp. Bên cạnh đó thạch lâm kèm tiểu khó, tiết tả do thấp nhiệt, thấp sang (lở loét), rôm sảy ở trẻ nhỏ dùng cho hiệu quả tốt.
Theo y học hiện đại
Những nghiên cứu hiện đại cho thấy hoạt thạch ức chế trực khuẩn phó thương hàn A, trực khuẩn thường hàn. Đồng thời, dược liệu còn ức chế khuẩn ở mức độ nhẹ đối với vi khuẩn gây bệnh viêm màng não. Chưa hết, nó còn có khả năng hút chất độc và chất kích thích. Từ đó, da bị tổn thương và bị viêm được bảo vệ hiệu quả. Dùng dược liệu giúp niêm mạc bao tử và ruột được bảo hộ, ngăn ngừa hấp thu chất độc, cầm tiêu chảy và trấn ói.
3. Các bài thuốc có dược liệu
Chữa viêm đường tiết niệu
Chuẩn bị: Hoạt thạch 20g, xa tiền tử 15g, Đông quy tử 12g cùng thông thảo 10g.
Thực hiện: Dược liệu đem sắc lấy nước uống.
Chữa nhọt, chàm, ra mồ hôi trộm và bệnh da
Chuẩn bị: Bột Hoạt thạch 10g, Bạc hà 4g, Bạch chỉ 4g.
Thực hiện: Tán mịn, rộn đều bao vải xoa ngoài.
Chữa chứng thương hàn chảy máu cam
Chuẩn bị: Cơm kết hợp với bột hoạt thạch.
Thực hiện: Trộn đều, vo viên bằng hạt ngô. Mỗi lần dùng 10 viên.
Chữa bí tiểu khi mang thai
Chuẩn bị: Bột hoạt thạch 1 ít và bùn.
Thực hiện: Trộn chung dược liệu với bùn và nước, đắp dưới rốn 2 thốn.
Chữa tiêu chảy do thấp nhiệt
Chuẩn bị: Hoạt thạch 20g cùng sơn dược 40g và cam thảo 10g.
Thực hiện: Tất cả các vị trên sắc lấy nước uống.
4. Lưu ý khi dùng hoạt thạch
Khi dùng hoạt thạch để điều trị bệnh, người dùng cần lưu ý một số vấn đề để đảm bảo an toàn. Cụ thể:
- Người có tỳ khí hư nhược, bệnh nhiệt tổn thương tân dịch và tinh hoạt cần thận trọng khi sử dụng.
- Phu nữ đang mang thai, người có chứng dương hư không nên dùng.
- Dược liệu dùng thời gian dài có thể tăng nguy cơ hình thành u hạt ở âm đạo, ổ bụng và trực tràng.
- Cần tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc người có chuyên môn trước khi sử dụng.
5. Bột hoạt thạch mua ở đâu?
Hoạt thạch là loại dược liệu phổ biến trong y học cổ truyền. Chính vì vậy có thể tìm thấy tại các chợ hoặc nhà thuốc đông y. Ngoài ra, vị thuốc này còn được bán nhiều trên các sàn thương mại điện tử và website. Tuy nhiên, hiện nay sản phẩm kém chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất hiện tràn lan. Người mua cần thận trọng, lựa chọn địa chỉ uy tín để thuốc đạt hiệu quả cao nhất, đồng thời tránh được rủi ro và ảnh hưởng đến sức khỏe.
Có thể nói, hoạt thạch là vị thuốc mang nhiều giá trị đối với đời sống và sức khỏe của con người. Với những tính chất và công dụng của mình, vị thuốc này đã trở nên phổ biến và vô cùng quen thuộc trong y học. Hy vọng những thông tin Visuckhoe.vn cung cấp hữu ích đối với bạn và mọi người xug quanh nhé!
