Tác dụng tuyệt vời của khương hoạt trong y học

Khương hoạt từ lâu đã được các thầy thuốc đông y sử dụng để chữa bệnh cho con người. Đây được xem là vị thuốc quý và vô cùng có giá trị. Cây có những đặc đểm và công năng như thế nào? Cùng khám phá về loại dược liệu này với Visuckhoe.vn thông qua bài viết này nhé!

1. Đặc điểm của khương hoạt

Khương hoạt còn được gọi với nhiều tên khác nhau như: Hồ Vương Sứ Giả, Khương Thanh. Nó thuộc họ Hoa tán, có tên khoa học là Notopterygium incisium. Cây chủ yếu sống ở bụi rậm, đồng cỏ, bìa rừng hoặc những dốc cao. Cây phát triển tốt trên phạm vi 1600 đến 5000 mét so với mực nước biển. Thảo dược được tìm thấy và mọc hoang nhiều tại các tỉnh của Trung Quốc như: Thiểm Tây, Tứ Xuyên, Cam Túc, Thanh Hải. Ở nước ta nó đã sớm di thực và nhưng chưa được quan tâm và phổ biến.

Hình dáng

Đây là loài thực vật sống lâu năm, có chiều cao khoảng 0.5 đến 1m. Thân có màu tím, hình trụ, không phân nhánh. Thân rễ to, được chia thành đốt, nằm ngang dưới lòng đất. Rễ mọc thành từng chùm, màu nâu sẫm và có mùi thơm. Lá của chúng mọc so le với nhau, méo và có răng cưa. Phiến lá phía trên màu tím nhạt, phía dưới có màu xanh nhạt. Hoa mọc thành từng cụm, nhỏ, có màu trắng. Qủa dẹp, hình thoi và có màu nâu đen.

Thân rễ cong queo, có chiều dài khoảng 4cm đến 13cm, đường kính 0,6cm đến 2,5cm. Bên ngoài có màu nâu, trong thịt màu vàng. Phần đỉnh của rễ có vết sẹo tắt từ gốc, bề mặt có sẹo cắt rễ con, dạng vảy. Chất bên trong xốp, nhẹ, dễ bị bẻ gãy.

Hình dáng dược liệu khương hoạt
Hình dáng dược liệu khương hoạt

Thu hái, bào chế

Thân rễ và củ rễ là bộ phận được sử dụng để làm dược liệu. Vào mùa xuân hoặc thu người dân tiến hành đào để thu hoạch. Sau khi mang về 2 bộ phận này được rửa sạch để loại bỏ đất và tạp chất. Đem dược liệu thái lỏng mỏng, phơi hoặc sấy khô để bảo quản.

Thành phần hóa học

Trong dược liệu chủ yếu là notopterol  34% và isoimperatonn 3,8%. Ngoài ra các nhà khoa học còn phát hiện 24 hợp chất khác nhau có trong củ và rễ cây. Cụ thể: Tinh chất dầu dễ bay hơi, hợp chất Coumarins, hợp chất Phenols, β – sitosterol, daucossterol, imperatorin, organic acid, alkaloids,…

2. Công dụng dược lý của khương hoạt

Theo y học cổ truyền

Khương hoạt có vị đắng, cay, tính ôn. Nó được quy vào 3 kinh can, thận và bàng quang. Với tính này dược liệu có tác dụng giải nhiệt, thanh độc, giảm đau, án hàn giải biểu, khu phong, trừ thấp. Các thầy thuốc đông y xem đây là vị thuốc chữa nhiều bệnh. Cụ thể như: trị viêm khớp dạng thấp, nhức đầu, cảm lạnh, đau cổ, buồn ngủ, sốt không ra mồ hôi được. Ngoài ra nó còn được dùng như một loại thuốc tẩy giun và bồi bổ khí huyết.

Theo y học hiện đại

Các nghiên cứu trên động vật và lâm sàng cho thấy sự tác dụng của khương hoạt với nhiều bệnh.

  • Hạ sốt, giảm đau: Cho chuột nhắt gây sốt, sau đó tim dịch chế từ dược liệu một lượng nhất định cho kết quả hạ sốt. Đồng thời thí nghiệm trên thỏ, có tác dụng hạ sốt tương đương analgin. Tinh dầu làm giảm số lần quặn đau ở chuột.
  • Kháng khuẩn: Dùng tinh dầu của rễ cây có khả năng ức chế nhiều loại vi khuẩn. Cụ thể là các chủng B.typhi, Bacillus dysenterae, B. pyocyaneus và B. enteritidis
  • Chống viêm: Tinh dầu pha loãng có thể làm giảm phù bàn chân ở chuột. Thí nghiệm cho thấy dược liệu đối kháng phản ứng quá mẫn muộn do 2,4 dinitrochlobenzen gây nên .
  • Chống choáng: Choáng do chích điện gây ra dùng nước sắc khương hoạt ức chế. Nó có khả năng làm giảm số lượng chuột choáng và chết do cháng gây ra.
  • Chống rối loạn nhịp tim:Thí nghiệm trên thỏ cho kết quả dịch chiết rút ngắn thời gian tim loạn nhịp. Việc này do chloroform và adrenalin gây ra.
Khương hoạt trị viêm khớp dạng thấp
Khương hoạt trị viêm khớp dạng thấp

3. Một số bài thuốc kinh nghiệm

Trị cảm sốt, đau đầu

Chuẩn bị: Khương hoạt 6g, Phòng phong 5g, Xuyên khung 5g; Cam thảo và Tế tân mỗi loại 1g. Thương truật, Sinh địa, Bạch chỉ, Hoàng cầm mỗi vị 3g

Thực hiện: Tán các dược liệu trên thành bột mịn. Sau đó sắc nước uống.

Trị trúng phong

Chuẩn bị: Khương hoạt 6, Táo nhân 10g, Thiên ma 10g, Trúc lịch 10g, nước Gừng 5g, Phòng phong 10g, Phụ tử chế 3g, bột sừng Linh dương 5g, Nhục quế 3g, Cam thảo 3g.

Thực hiện: Sắc tất cả dược liệu, lấy nước uống.

Trị viêm khớp dạng thấp

Chuẩn bị: 12g cho mỗi vị khương hoạt, Độc hoạt, Phòng phong. Đan sâm, Thạch cao, Cẩu tích, Tang chi mỗi vị 20g. Tế tân 5g,  Quế chi 10g, Đương quy 10g, Lộ phòng phong 15g, Bạch giới tử 8g, Xuyên sơn giáp 6g.

Thực hiện: Sắc các vị trên với nhau, uống trong ngày.

Trị rụng tóc, tóc bạc sớm

Chuẩn bị: Khương hoạt 10g, Thiên ma 10g, Mộc qua 15g, Xuyên khung 10g, Bạch thược 15g, Đương quy 10g, Thỏ ty tử 3g.

Thực hiện: Sắc lấy nước uống.

Khương hoạt trị rụng tóc, tóc bạc sớm
Khương hoạt trị rụng tóc, tóc bạc sớm

4. Lưu ý khi sử dụng dược liệu khương hoạt

Khi sử dụng khương hoạt để điều trị, người bệnh cần chú ý các vấn đề sau:

  • Dùng dược liệu quá nhiều có thể dẫn đến tình trạng buồn nôn, chóng mặt. Trong trường hợp này cần dừng thuốc và đến cơ sở y tế để được hỗ trợ kịp thời.
  • Người huyết hư không có phong hàn không dùng.
  • Phụ nữa đang mang thai hoặc cho con bú cần thận trọng khi dùng.
  • Người thiếu máu, viêm khớp do huyết quản, dạ dày yếu, đau toàn thân kèm theo ớn lạnh, sốt không sử dụng dược liệu.

5. Mua khương hoạt ở đâu?

Hiện nay dược liệu được bán tại các chợ đông y hoặc nhà thuốc y học cổ truyền. Ngoài ra các công ty dược liệu và cơ sở sản xuất có bán trên các nền tảng xã hội, trang thương mại điện tử. Việc tìm kiếm và mua vị thuốc này trở nên đơn giản và tiện lợi. Tuy nhiên bạn cần nên lựa chọn địa chỉ tin cậy và uy tín để tránh mua phải hàng giả, hàng kém chất lượng.

Bài viết đã cung cấp đặc điểm, chức năng cùng các bài thuốc và lưu ý của khương hoạt. Đây là vị thuốc quý, có nhiều công dụng đối với con người. Để đảm bảo được hiệu quả và an toàn bạn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sư dụng. Chúc bạn và người thân thật nhiều sức khỏe và có thêm kiến thức bổ ích từ bài viết.

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *