Tục đoạn từ lâu đã được các thầy thuốc đông y sử dụng để điều trị bệnh cho con người. Cây có công dụng nối được gân xương bị đứt, trị rong kinh băng huyết, an thai,… Cùng tìm hiểu rõ hơn về thành thần, đặc điểm cũng như các bài thuốc về dược liệu qua bài viết. Visuckhoe.vn luôn đồng hành cùng quý độc giả trong quá trình chăm sóc sức khỏe.
- Đặc điểm và công dụng của sa nhân đối với sức khỏe
- Đặc điểm hình dáng và tác dụng dược lý của Rễ nhàu
- Râu mèo: dược liệu có nhiều công dụng hữu ích đối với sức khỏe
Nội dung bài viết
1. Đặc điểm của cây tục đoạn
Cây tục đoạn còn được gọi với nhiều tên khác nhau như: rễ thái, oa thái, sơn cân thái, đầu vù. Tên khoa học của nó là Dipsacus japonicus Miq. Cây thích hợp ở nơi mát mẻ, vùng núi cao và nhiều bóng râm. Tại nước ta dược liệu mọc hoang nhiều ở các tỉnh Sơn La, Hà Giang, Lào Cai.
Hình dáng
Đây là loài cây thân thảo, có chiều cao khoảng 1,5 -2m. Thân có nhiều cạnh, trên mỗi cạnh gồm hàng gai nhọn quắp xuống dưới. Lá cây không có cuốn, mọc đối xứng với nhau. Lá nhỏ, có mép răng cưa dài, đầu nhọn. Hoa có màu trắng, hình cầu, có lông cứng, dài 10 – 20cm. Qủa của chúng màu xám trắng, 4 cạnh và dài khoảng dài 5 – 6mm.
Rễ của tục đoạn có hình trụ, màu nâu nhạt hoặc xám, nhiều nếp nhăn và rãnh dọc. Nó có hình dạng hơi cong queo, đầu trên to, dưới thuôn nhỏ dần. Rễ dễ bẻ gãy, bề mặt bên trong lởm chởm, có màu xám hoặc vàng nâu. Ở giữa có các bó mạch được sắp xếp theo đường xuyên tâm.
Thu hái, bào chế
Phần rễ của cây được dùng để sử dụng và điều trị bệnh cho con người. Cây được thu hái vào mùa đông, khoảng tháng 11 tháng 12 hàng năm. Người dân đào lấy rễ già, rửa sạch để loại bỏ đất và bụi bẩn. Sau đó tiến hành cắt bỏ rễ con và phần trên cổ rễ. Dược liệu được đem về phơi trong bóng râm hoặc sấy nhẹ đến khi khô.
Thành phần hóa học
Một số tài liệu cho biết tục đoạn có chứa ankaloid gọi là lamiin, ít tinh dầu và chất màu. Trong nghiên cứu của Lê Ánh,1961 cho kết quả dược liệu phản ứng với acid giấy quỳ. Đồng thời nó còn có phản ứng dương với thuốc thử chung ankaloid. Phản ứng tanin cũng rõ rệt, có đường và có thể có saponin trong dung dịch.
2. Công dụng dược lý của tục đoạn
Tục đoạn có vị cay, tính đắng, bao gồm các kinh can và thận. Các thầy thuốc đông y sử dụng vị thuốc này để chữa đau nhức xương khớp, thoái hóa khớp, phong thấp. Ngoài ra, nó còn giúp lưu thông khí huyết, an thai, trị bệnh lậu ở phụ nữ. Không những vậy, vị thuốc nay giúp điều hòa kinh nguyệt và giảm đau bụng kinh hiệu quả.
Đối với y học hiện đại, các nghiên cứu về loại cây này còn hạn chế. Tuy nhiên các nhà kho học cũng đã chứng minh được thuốc có một số tác dụng như sau:
- Kích thích và làm tăng tuyến sữa của phụ nữa sau sinh.
- Có khả năng gây mê.
- Cầm máu, chữa u nhọt và giảm đau hiệu quả.
- Hỗ trợ điều trị người bị huyết áp thấp.
3. Các bài thuốc có thành phần dược liệu
Chữa động thai
Chuẩn bị: 80g tục đoạn, 80g đỗ trọng, 100g táo đỏ.
Thực hiện: Táo bỏ hạt, nghiền nát tất cả dược liệu thành bột mịn. Vo thành viên, mỗi ngày uống 30 viên chung với nước cơm.
Chữa đau lưng, bong gân, gãy xương
Chuẩn bị: Tục đoạn, Cốt toái bổ, Chích nhũ hương, Một dược, Thổ miết trùng, Đồng tự nhiên, Huyết kiệt, Đương quy, Hồng hoa, mỗi dược liệu 12g và Mộc hương 8g.
Thực hiện: Đem tất cả dược liệu tán thành bột mịn. Mỗi ngày uống 12g với nước sôi hoặc trộn chung với rượu để đắp.
Chữa khí hư, băng lậu ở phụ nữ
Chuẩn bị: Tục đoạn, Long cốt, Xích thạch chỉ, Địa du, Đương qui, Hoàng kỳ, mỗi thứ 12g; Xuyên khung, Ngãi diệp mỗi thứ 6g cùng Thục địa 16g.
Thực hiện: Tán dược liêu mịn thành bột, mỗi ngày dùng 8g, chia thành 2 lần uống.
Chữa đau nhức do phong thấp
Chuẩn bị: Tục đoạn, Chế xuyên ô, Ngưu tất, Tỳ giải, Phòng phong, mỗi vị 20g.
Thực hiện: Tán mịn, trộn chung vói mật ong rồi vo viên. Mỗi ngày dùng 8g, chia làm 2 lần uống.
Thuốc giảm đau
Chuẩn bị: Tục đoạn, Ý dĩ nhân, Ngũ gia bì, Phòng phong, Tỳ giải, Ngưu tất, Bạch truật, mỗi thứ 12g,Khương hoạt 8g cùng Thục địa 20g.
Thực hiện: Dược liệu tán mịn, vo viên. Mỗi ngày dùng 12g, chia thành 2 -3 lần uống. Uống chung với rượu ấm hoặc nước muối pha loãng.
4. Lưu ý khi sử dụng tục đoạn
Tục đoạn là vị thuốc có nguồn gốc từ tự nhiên, không có độc tố. Tuy nhiên khi sử dụng người bệnh cần chú ý một số điều sau:
- Không sử dụng dược liệu đối với người chứng thực nhiệt.
- Dược liệu dễ bị ẩm móc, trong quá trình sử dụng cần chú ý để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe.
- Người dị ứng hoặc mẫn cảm với thành phần của thuốc không nên dùng.
- Tùy vào cơ địa của từng người dược liệu có khả năng chữa bệnh khác nhau. Vì vậy người dùng không nên quá phụ thuộc vào tục đoạn.
- Cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
5. Mua tục đoạn ở đâu?
Hiện nay tục đoạn được bán phổ biến tại các chợ đông y, nhà thuốc y học cổ truyền. Ngoài ra, trên các sàn thương mại điện tử như shopee, lazada, sendo hoặc nền tảng xã hội đều có bán. Người mua có thể lựa chọn hình thức, địa chỉ phù hợp để đặt hàng. Việc mua dược liệu đông y nói chung và tục đoạn nói riêng trở nên nhanh chóng và dễ dàng. Tuy nhiên trên thị trường có những cơ sở bán hàng giả, hàng kém chất lượng. Là người tiêu dùng, bạn cần tìm nơi uy tín và đáng tin cậy để tránh ” tiền mất tật mang”.
Trên đây là tất cả thông tin về loài cây tục đoạn. Loại dược liệu này có giá trị đối với sức khỏe của con người. Tuy nhiên chúng có những chỉ định và chống chỉ định cụ thể. Để quá trình điều trị đạt hiệu quả cao, tránh rủi ro đáng tiếc xảy ra bạn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi dùng. Chúc bạn và người thân có thêm những kiến thức bổ ích và thú vị về loài thảo dược này nhé!
