Nứt kẽ hậu môn là một vấn đề y tế phổ biến mà nhiều người gặp phải. Đây là một tình trạng khiến cho việc ngồi, di chuyển và thậm chí là hoạt động hàng ngày trở nên khó khăn và đau đớn. Trong bài viết này, cùng Visuckhoe.vn tìm hiểu về nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị hiệu quả để giúp bạn giảm đau và khôi phục sức khỏe.
Nội dung bài viết
1. Tổng quan về bệnh nứt kẽ hậu môn
Nứt kẽ hậu môn là tình trạng có vết rách ở niêm mạc hậu môn, gây đau và chảy máu khi đi tiêu. Thường xảy ra sau khi cố rặn phân cứng và là một bệnh lý phổ biến ở tuổi trung niên và tuổi thiếu niên. Đa số trường hợp sẽ tự khỏi trong vài tuần với việc cải thiện tình trạng táo bón. Tuy nhiên, một số ít trường hợp nứt hậu môn có thể trở thành mạn tính và cần điều trị bằng phẫu thuật. Nếu không được điều trị đúng cách, nứt kẽ hậu môn có thể dẫn đến các biến chứng như nứt hậu môn mạn tính, tái phát và lan vào cơ vòng hậu môn. Điều trị sớm và hiệu quả là quan trọng để khắc phục bệnh và ngăn ngừa những biến chứng xảy ra.
2. Nguyên nhân gây nứt kẽ hậu môn
Các nguyên nhân gây ra nứt hậu môn là sự kết hợp của nhiều yếu tố, bao gồm:
- Viêm nhiễm vùng hậu môn trực tràng: Viêm nhiễm gây tạo ra các men phân hủy chất keo, làm giảm sức bền của niêm mạc da hậu môn. Khi có sự căng dãn, vết nứt dễ xuất hiện, đặc biệt khi phân rắn đi qua, gây tổn thương và ổ loét.
- Viêm xơ cơ thắt trong hậu môn: Sự phì đại và tăng trương lực của khối cơ thắt hậu môn có thể gây ra sự co thắt mạnh mẽ, làm suy yếu sức bền của niêm mạc hậu môn và ổ loét không thể lành.
- Thiếu máu tại chỗ: Sự thiếu máu trong khu vực hậu môn gây cản trở quá trình lành vết loét, được gọi là loét thiếu máu.
- Chấn thương: Phân cứng hoặc phân quá lớn, sau mổ cắt trĩ, hẹp hậu môn hoặc sau khi rặn sinh có thể gây tổn thương và vết nứt hậu môn.
- Yếu tố cơ địa: Một số người có yếu tố cơ địa dễ bị nứt kẽ hậu môn hơn những người khác.
- Các bệnh nhiễm trùng và viêm nhiễm: HIV, lao hậu môn-trực tràng, giang mai có thể làm gia tăng nguy cơ nứt hậu môn.
- Bệnh Crohn và các bệnh viêm đại tràng khác, ung thư hậu môn-trực tràng cũng có thể làm suy yếu niêm mạc hậu môn và gây ra nứt kẽ.
Ngoài ra, táo bón và rặn quá mức khi đi tiêu, tiêu chảy kéo dài và quan hệ tình dục áp lực ngã hậu môn cũng có thể là các nguyên nhân gây nứt kẽ hậu môn.
3. Triệu chứng bệnh nứt kẽ hậu môn
Triệu chứng của nứt kẽ hậu môn thường rõ rệt và gây khó chịu cho bệnh nhân. Các triệu chứng chính bao gồm:
- Đau hậu môn dữ dội và cảm giác nóng rát: Đau thường xảy ra trong và sau khi đi tiêu, làm cho bệnh nhân cảm thấy khó chịu và mất ngủ. Đau có thể kéo dài đến vài giờ và gây ảnh hưởng đến tinh thần và sức khỏe tổng quát.
- Mất ngủ và ảnh hưởng đến toàn thân: Do đau và khó chịu, bệnh nhân có thể gặp khó khăn trong việc ngủ và có thể cảm thấy suy nhược.
- Chảy máu: Có mặt máu đỏ tươi dính phân hoặc trên giấy vệ sinh sau khi đi tiêu.
- Ngứa ngáy và khó chịu quanh hậu môn: Ngứa và khó chịu là các triệu chứng thường gặp và gây không thoải mái cho bệnh nhân.
- Vết rách trên da quanh hậu môn: Có thể quan sát thấy một vết rách trên da quanh hậu môn, thường đi kèm với da thừa và nhú hậu môn phì đại.
4. Chẩn đoán
Các biện pháp chẩn đoán bệnh Nứt kẽ hậu môn bao gồm:
- Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ tiến hành khám kỹ vùng hậu môn và hậu môn, tìm hiểu về triệu chứng và tiền sử của bệnh nhân.
- Đặt hồi kí: Bệnh nhân cung cấp thông tin chi tiết về triệu chứng, tình trạng điều trị trước đó và lịch sử sức khỏe để giúp bác sĩ đưa ra đánh giá chính xác.
- Xét nghiệm lâm sàng: Bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm phân để phát hiện có mắc bệnh nhiễm trùng nào liên quan đến nứt kẽ hậu môn hay không.
- Kỹ thuật nội soi: Bác sĩ có thể sử dụng kỹ thuật nội soi để xem xét vùng hậu môn và trực tràng chi tiết hơn. Điều này giúp xác định rõ hơn về tình trạng của nứt kẽ hậu môn và loại trừ các bệnh lý khác.
- Siêu âm: Siêu âm vùng hậu môn và trực tràng có thể được sử dụng để đánh giá tình trạng của niêm mạc và cấu trúc bên trong.
- Chụp X-quang: Chụp X-quang có thể được sử dụng để loại trừ các bệnh lý khác như ung thư hậu môn hay các vấn đề liên quan đến xương chậu.
Qua các biện pháp chẩn đoán này, bác sĩ có thể xác định chính xác tình trạng nứt kẽ hậu môn của bệnh nhân và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.
5. Điều trị
Các biện pháp điều trị bệnh Nứt kẽ hậu môn bao gồm:
Điều trị không phẫu thuật
- Thay đổi lối sống: Bổ sung chất xơ vào chế độ ăn hàng ngày, uống đủ lượng nước và thực hiện các hoạt động thể dục thường xuyên. Điều này giúp làm mềm phân và cải thiện tình trạng táo bón.
- Ngâm hậu môn: Ngâm vùng hậu môn trong nước ấm trong khoảng thời gian 10-20 phút, nhiều lần trong ngày. Đặc biệt, sau khi đi tiêu để thư giãn cơ thắt và giúp lành bệnh. Tránh sử dụng xà phòng để tránh kích ứng vùng hậu môn.
- Dùng thuốc làm mềm phân: Sử dụng các thuốc làm mềm phân để giảm căng thẳng và sự đau rát khi đi tiêu.
- Thuốc kem: Sử dụng các loại thuốc kem như Anusol-HC, oxit kẽm để làm giảm khó chịu từ vết nứt nhẹ.
- Thuốc chẹn kênh calci: Sử dụng các loại thuốc như nifedipin và diltiazem uống hoặc dùng dưới dạng gel để bôi vào vết nứt nhằm làm giãn cơ thắt.
Phẫu thuật
- Nếu sau điều trị nội khoa mà các triệu chứng không giảm, phẫu thuật có thể được áp dụng. Tuy nhiên, chỉ khoảng 20% bệnh nhân nứt kẽ hậu môn cần phẫu thuật.
- Các phương pháp phẫu thuật thông thường bao gồm nong hậu môn (để ngăn chặn hậu môn bị co thắt), cắt bỏ vết nứt rồi khâu lại, phẫu thuật mở cơ thắt trong và phối hợp cắt bỏ vết nứt và mở cơ thắt trong.
- Mở cơ thắt trong bằng hoá chất: Sử dụng nitroglycerin hoặc botulinum A để làm cho cơ thắt trong tạm thời liệt và làm tự lành vết nứt kẽ hậu môn. Tuy nhiên, cần lưu ý về tác dụng phụ như nhức đầu.
Quyết định sử dụng phương pháp điều trị nào sẽ phụ thuộc vào tình trạng của vết nứt hậu môn (mới hay cũ) và đánh giá của bác sĩ.
Qua bài viết này, hy vọng bạn đã nhận được thông tin cần thiết về bệnh nứt kẽ hậu môn, bao gồm tổng quan, nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị. Để đảm bảo sức khỏe hậu môn của bạn, hãy chú ý đến lối sống lành mạnh, chế độ dinh dưỡng phù hợp và thực hiện các biện pháp phòng ngừa.
