Thuyền thoái là dược liệu lấy từ xác của con ve sầu khi chúng lớn lên và lột bỏ đi. Đây là vị thuốc được sử dụng nhiều trong đông y và y học cổ truyền. Nó hỗ trợ điều trị chứng nóng sốt, cảm nhiệt, giải kinh, tiêu viêm,… cùng nhiều bệnh khác. Loại dược liệu đặc biệt này có thành phần, đặc điểm, cách dùng như thế nào? Mời quý độc giả cùng theo dõi bài viết sau của Visuckhoe.vn để tìm hiểu và khám phá.
Nội dung bài viết
1. Đặc điểm của thuyền thoái
Thuyền thoái có nhiều tên gọi khác nhau như: Thiền thoái, Thiền xác, Thiền thuế, Thuyền thuế. Nó thuộc họ ve sầu, có tên khoa học là Periostracum Cicadae. Đây là phần xác sau khi đã lột của con ve sầu. Chúng phân bố khắp nơi trên thế giới, đặc biệt là vùng có khí hậu nhiệt đới. Loài động vật này thường sống sống trên cây to, hút dinh dưỡng từ nhựa cây. Tại nước ta, ve sầu có ở cả 3 miền.
Đặc điểm sinh học
Ve sầu là loài côn trùng có vỏ cứng, bụng có nhiều đốt. Chúng hoạt động mạnh và mùa hè. Con đực sau khi giao phối sẽ chết, con cái tiến hành đẻ trứng dưới vỏ cây hoặc khe đá. Khi mới nở, ấu trùng chưa có cánh và sống ở dưới đất. Vào thời điểm thích hơp ve lột xác, có cánh và sống tại các cây to.
Mô tả dược liệu
Huyền thoái bám chặt vào gốc cây, có hình bầu dục, hơi cong. Nó có kích thước dài chừng 3,5 cm, rộng 2 cm, bên ngoài màu nâu, trong mờ. Xác ve phần đầu có 2 mắt lồi lên, hai sợi râu thường rụng, miệng rộng, tráng lồ ở phía trước. Phần môi trên rộng ngắn, môi dưới có dạng vòi hình ống. Trên lưng có vết nứt hình chữ thập, hai bên có 2 cánh nhỏ. Phía dưới ngực và bụng có 3 đôi chân nhỏ. Chân trước to, chắc khỏe, có hình răng cưa. Bụng có 9 đốt, tù, trọng lượng của dược liệu rất nhẹ, mỏng, bên trong rỗng, dễ vỡ.
Thu hoạch, chế biến
Người dân thường thu hoạch xác ve sầu vào mùa hạ hoặc thu. Bộ phận sử dụng là xác ve, loại bỏ phần đầu và chân. Sau đó tiến hành rửa sạch và chế biến. Tùy vào kinh nghiệm dân gian và từng vùng miền, có nhiều cách bào chế huyền thoái khác nhau. Thông thường sẽ đem xác ve phơi khô se, sao qua cho thơm rồi sử dụng. Ngoài ra có thể khuấy chung với nước nóng, thêm nước tương và nấu qua. Sau cùng đem phơi khô để bảo quản.
Thành phần hóa học
Trong huyền thoái có chứa chất kitin. Một nghiên cứu khác cho thấy 7,86% nitơ, 14,57% tro trong dược liệu. Ngoài ra, nhiều nhà khoa học đã chỉ ra xác ve gồm: 2 chất tetrapolyme N-acetyldopamine mới, cicadamide A và cicadamide B; hoạt chất chống viêm.
2. Cách sử dụng thuyền thoái
Khi sử dụng dược liệu huyền thoái cần rửa sạch để loại bỏ bụi bẩn và tạp chất. Dược liệu tránh ngâm quá lâu trong nước sẽ dễ bị nát. Tùy vào từng bài thuốc khác nhau sẽ có công dụng và cách dùng riêng. Có thể kết hợp huyền thoái với các dược liệu khác, sắc lấy nước hoặc nghiền nát, vo viên,…
3. Thuyền thoái công dụng
Theo y học cổ truyền
Trong đông y, huyền thoái có bị ngọt, mặn, tính hàn, được quy vào kinh can và phế. Dược liệu có tác dụng tán phong nhiệt, khai thông âm thanh và trấn kinh tiêu màng mộng. Ngoài ra, nó còn có thể tiêu phù thũng, tiêu viêm, thanh nhiệt, thúc sỏi, giải kinh,… Các thầy thuốc đông y dựa vào những tác dụng của xác ve sầu để điều trị nhiều bệnh. Cụ thể như: mụn nhọt, lở ghẻ, rôm sẩy, nhức đầu, chóng mặt do phong nhiệt, trẻ nhỏ sốt nóng co giật, viêm khi quản.
Theo y học hiện đại
Các nghiên cứu hiện đại đã chứng minh huyền thoái có tác dụng làm dịu hệ thần kinh. Từ đó chữa chứng khóc đêm ở trẻ sơ sinh một cách hiệu quả. Bên cạnh đó, thành phần của dược liệu giúp chống co giật và hạ sốt.
4. Các bài thuốc có thành phần dược liệu
Chữa mụn nhọt mới phát
Chuẩn bị: 20g thuyền thoái, 60g sinh địa, 10g cam thảo sống và 60g tang diệp.
Thực hiện: Sắc tất cả dược lệu lấy nước uống.
Chữa mắt đau, sưng đỏ
Chuẩn bị: 4g thuyền thoái, 4g đăng tâm thảo, 12g kim ngân hoa, 12g thảo quyết minh. Cùng 12g long đởm thảo, 12g sinh địa, 10g liên kiều và 12g cúc hoa.
Thực hiện: Sắc uống.
Chữa đau đầu, chóng mặt
Chuẩn bị: Huyền thoái.
Thực hiện: Dược liệu đem sao, tán nhỏ, mỗi lần dùng 4g chung với nước ấm.
Chữa bệnh sởi
Chuẩn bị: 6g thuyền thoái, 8g liên kiều, 12g cát căn, 6g xích thược, 2g cam thảo, 6g kinh giới cùng 4g bối mẫu.
Thực hiện: Cho tất cả dược liệu vào 500ml nước. Đun đến khi sắc lại còn 300ml, chia thành nhiều lần uống trong ngày.
Chữa kinh phong co giật
Chuẩn bị: 3g thuyền thoái, 3g cam thảo, 3g thiên nam tinh, 3g sinh khương đại táo.
Thực hiện: Dược liệu sao khô, tán mịn, chia thành 2 -3 lần uống/ ngày.
5. Lưu ý khi dùng huyền thoái
Khi sử dụng huyền thoái để chữa bệnh, người dùng cần lưu ý một số vấn đề sau:
- Không sử dụng dược liệu trong thời gian dài.
- Phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú không sử dụng xác ve sầu.
- Không dùng cho người hư chứng, không thuộc phong nhiệt.
- Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ cần cẩn trọng khi sử dụng.
- Nếu gặp các dấu hiệu bất thường cần dừng thuốc và đến cơ sở y tế gần nhất để được hỗ trợ kịp thời.
6. Địa chỉ mua huyền thoái
Huyền thoái từ lâu đã trở thành dược liệu phổ biến trong y học. Tại các chợ đông y, nhà thuốc y học cổ truyền đều có bán. Ngoài ra, trên các trang thương mại điện tử, website hay mạng xã hội vẫn có vị thuốc này. Người mua có thể đặt hàng qua hình thức online. Tuy nhiên, trên thị trường có nhiều cơ sở bán hàng kém chất lượng, hàng không có nguồn gốc rõ ràng. Chính vì vậy bạn cần lựa chọn địa chỉ uy tín và đáng tin cậy để đảm bảo hiệu quả, tránh ảnh hưởng đến sức khỏe.
Có thể nói, huyền thoái đã mang đến nhiều giá trị đối với y học nói chung và sức khỏe con người nói riêng. Việc tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc những người có chuyên môn trước khi sử dụng rất cần thiêt. Điều này đảm bảo cho dược liệu phát huy tối đa công dụng, đồng thời tránh những rủi ro không đáng có. Hy vọng bài viết của Visuckhoe.vn cung cấp thêm thông tin hữu ích đối với quý độc giả.
